Australie niet door nederlanders ontdekt?

In de Volkskrant van vandaag een mooi artikel over de ontdekking van Australie. Waren het nou de Nederlanders of toch Portugezen? Lees het artikel.

Draai de kaart en Australië is eerder ontdekt
SYDNEY - De curator van de kaartencollectie in de National Library of Australia in Canberra, dr. Martin Woods, reageert opgelucht. Eindelijk iemand die hem wél belt.
Al een paar dagen zoemt het nieuws rond dat niet de Nederlanders als eerste Europeanen Australië hebben verkend, maar Portugezen ruim negentig jaar eerder. Maar hem is niet om commentaar gevraagd en het verhaal wordt als nieuwe waarheid gepresenteerd. ‘De theorie over de Portugezen doet al lang de ronde. Eerlijk gezegd geloof ik er niet zo in’, zegt Woods aan de telefoon tegen de Nederlandse verslaggever. Maar in de Australische publiciteit is de verwarring al een feit.
Vorige week verscheen in Australië het boek Beyond Capricorn. Het is een doorwrocht werk, bedoeld als een populair-wetenschappelijk boek over de vroegste verkenning van Australië. Het is geschreven door amateur-wetenschapper en gepensioneerd journalist Peter Trickett. In een taai betoog toont hij aan dat de zogenoemde Vallard-kaart uit de 16de eeuw, die in de Huttington Library in Los Angeles wordt bewaard, duidelijk de oostelijke en de zuidelijke kust van Australië laat zien. En ook het Noordereiland van Nieuw-Zeeland is toen al ontdekt. Dit zou de Europese geschiedenis van de twee landen op zijn kop zetten.
Tot nu denkt bijna elke historicus dat de Nederlander Willem Janszoon de eerste Europeaan was die Australië op de kaart zette. Hij verkende in 1606 delen van het noorden van het land. Om die ontdekking te herdenken, was er vorig jaar een groot feestelijk programma in Australië waarbij de vriendschappelijke betrekkingen tussen Nederland en Australië werden gevierd. Premier Jan Peter Balkenende en kroonprins Willem-Alexander brachten vorig jaar een bezoek aan Australië.
De Britse ontdekkingsreiziger James Cook krijgt de eer in 1770 als eerste Europeaan de oostkust van het land te hebben verkend, waarna de Britse kolonisatie van het enorme continent begon.
Allemaal onjuist, vindt auteur en journalist Trickett. Hij plaatst de eerste Europese verkenning van Australië in 1522, de ontdekker is de Portugees Christophor de Mendonca. Trickett meent dat de kustlijn van een mysterieus gebied ten zuiden van Java op de Franse Vallard-kaart overeenkomsten heeft met Australië.
Er zit een rare knik in de kustlijn, zo moet hij toegeven, waardoor het gebied op de kaart in de verste verte niet op Australië lijkt. Die knik komt, volgens Trickett, doordat de cartografen bij het overbrengen van de op de boot getekende schetsen naar een kaart op papier, hebben verzuimd een van de schetsen een kwartslag te draaien. Dan is de overeenkomst onmiskenbaar, beweert hij.
Bovendien meent hij dat archeologische vondsten in de wateren Down Under, zoals een stuk lood dat werd gebruikt om netten te verzwaren en een helm, onmiskenbare bewijzen zijn dat de Portugezen hier ruim honderd jaar voor Janszoon en 250 jaar voor Cook in het gebied hebben rondgetrokken.
Tricketts theorie is met veel raadsels omgeven. De Portugezen deden immers niet zo moeilijk over grootste ontdekkingen. Ze verheerlijkten hun grote zeehelden, zoals Ferdinand Magellaan die in 1520 om de wereld poogde te varen en Vasco da Gama die begin 1500 de zeeroute naar India verkende.
De missie naar Australië was uiterst geheim, meent Trickett. Portugal was op zoek naar het beloofde eiland van goud ergens in het zuiden, dat eind 1200 al door Marco Polo zou zijn beschreven. En als je dat vindt, dan hang je niet aan de grote klok waar dat gebied ligt, redeneert hij.
Curator Woods van de National Library in Canberra kan het verhaal niet geloven. ‘Er is al lang gespeculeerd over de Portugese theorie en dat draaien van de kaart gaat er bij mij niet in. Een wezenlijk bezwaar is dat er geen logboek is gevonden van de reis. Van alle grote ontdekkingen, zoals Janszoon, Tasman en Cook zijn journaals beschikbaar. Waarom van deze dan niet?’